Xuất nhập khẩu duy trì tăng trưởng cao
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, riêng tháng 8, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 83,06 tỷ USD, tăng 0,9% so với tháng 7 và tăng 16% so với cùng kỳ 2024. Trong đó:
Xuất khẩu: 43,39 tỷ USD, tăng 2,6% so với tháng trước.
Nhập khẩu: 39,67 tỷ USD, giảm 0,8% nhưng vẫn cao hơn 17,7% so với cùng kỳ.
Tính chung 8 tháng, xuất khẩu đạt 305,96 tỷ USD (+14,8%), nhập khẩu đạt 291,97 tỷ USD (+17,9%). Mức tăng nhập khẩu nhanh hơn phản ánh nhu cầu nguyên vật liệu, máy móc cho sản xuất trong nước gia tăng, cho thấy hoạt động tái đầu tư và mở rộng sản xuất đang diễn ra mạnh mẽ.
Đáng chú ý, có tới 29 mặt hàng xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD, trong đó 7 mặt hàng vượt 10 tỷ USD, chiếm gần 68% tổng kim ngạch. Điện tử, máy tính và linh kiện dẫn đầu với 66,87 tỷ USD (+43,1%). Cơ cấu xuất khẩu tiếp tục chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, với nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm tới 88,6% tổng kim ngạch.
Ở chiều nhập khẩu, nhóm hàng tư liệu sản xuất áp đảo, đạt 273,91 tỷ USD (93,8% tổng kim ngạch). Điện tử, máy tính và linh kiện đạt 95,95 tỷ USD (+38,2%); máy móc, thiết bị đạt 38,87 tỷ USD (+23,6%). Đây là nguồn đầu vào quan trọng cho ngành chế biến, chế tạo – động lực chính của tăng trưởng.
Xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh trong 8 tháng đầu năm. Ảnh minh hoạ
Về thị trường, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với 99,1 tỷ USD, trong khi Trung Quốc tiếp tục là đối tác nhập khẩu chủ lực với 117,9 tỷ USD. Điều này tạo nên sự phân hóa rõ rệt: Việt Nam xuất siêu 87 tỷ USD sang Mỹ, 25,6 tỷ USD sang EU, nhưng lại nhập siêu tới 75,9 tỷ USD từ Trung Quốc và 20,1 tỷ USD từ Hàn Quốc.
Xuất siêu gần 14 tỷ USD, nhưng thấp hơn cùng kỳ
Trong tháng 8, cán cân thương mại thặng dư 3,72 tỷ USD, đưa lũy kế 8 tháng lên 13,99 tỷ USD. Tuy nhiên, mức này thấp hơn 25,7% so với cùng kỳ năm 2024 (18,84 tỷ USD), chủ yếu do nhập khẩu tăng mạnh. Việt Nam tiếp tục xuất siêu lớn sang Hoa Kỳ (87 tỷ USD) và EU (25,6 tỷ USD), song nhập siêu nặng từ Trung Quốc (75,9 tỷ USD) và Hàn Quốc (20,1 tỷ USD).
Thu ngân sách và công tác quản lý nhà nước gặp áp lực
Mặc dù kim ngạch xuất nhập khẩu tăng mạnh, thu ngân sách nhà nước từ hoạt động này lại có dấu hiệu chững lại. Tháng 8, số thu chỉ đạt 35.501 tỷ đồng, giảm 10,2% so với tháng 7. Lũy kế 8 tháng đạt 298.301 tỷ đồng, bằng 72,6% dự toán cả năm và tăng 8,4% so với cùng kỳ. Sự sụt giảm một phần đến từ chính sách miễn, giảm thuế theo FTA, thay đổi cơ cấu nhập khẩu và loại hình doanh nghiệp.
Song song với đó, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển ma túy vẫn diễn biến phức tạp. Trong kỳ báo cáo giữa tháng 7 đến giữa tháng 8, ngành Hải quan phát hiện 1.561 vụ vi phạm, trị giá hàng hóa ước đạt 1.055 tỷ đồng; thu nộp ngân sách 31,24 tỷ đồng. Đặc biệt, lực lượng chức năng đã phối hợp xử lý 12 vụ án ma túy, thu giữ 158 kg. Lũy kế từ cuối 2024 đến nay, đã bắt giữ hơn 2,2 tấn ma túy, trong đó có hơn 1,5 tấn Ketamine.
Thách thức đặt ra
Kết quả 8 tháng đầu năm cho thấy kinh tế Việt Nam vẫn duy trì sức bật tích cực trong bối cảnh toàn cầu còn nhiều biến động. Xuất siêu gần 14 tỷ USD là thành quả quan trọng, song việc nhập khẩu tăng nhanh, thu ngân sách chững lại, cùng với áp lực chống buôn lậu và gian lận thương mại, đặt ra yêu cầu cấp thiết:
Nâng cao giá trị gia tăng nội địa, phát triển công nghiệp hỗ trợ.
Đa dạng hóa thị trường để giảm phụ thuộc vào một số đối tác lớn.
Tăng cường quản lý nhà nước trong xuất nhập khẩu, đặc biệt ở các tuyến trọng điểm đường biển, đường bộ, hàng không.
Gắn tăng trưởng thương mại với mục tiêu phát triển bền vững, cân bằng giữa công nghiệp chế biến và nông – thủy sản.
Trong bức tranh ấy, mỗi con số xuất nhập khẩu không chỉ phản ánh sức cạnh tranh của nền kinh tế, mà còn cho thấy những bài toán mới cần lời giải để Việt Nam hội nhập sâu, phát triển vững chắc trong giai đoạn tới.
