Theo thống kê hiện nay, trên địa bàn thành phố Hà Nội có khoảng 69.712 cơ sở là nhà trọ và chung cư mini. Tuy nhiên, chỉ hơn 24.000 trong số đó (chiếm khoảng 35,26%) đã hoàn thành việc khắc phục các yêu cầu về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) theo hướng dẫn kỹ thuật. Như vậy, còn tới 67,74% cơ sở chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chí an toàn PCCC theo quy định.
Những tồn tại phổ biến tại các cơ sở này bao gồm: chưa có vách ngăn chống cháy giữa khu vực sinh hoạt và khu vực để xe; hệ thống điện chưa đảm bảo an toàn; nhiều chung cư mini được thiết kế, cải tạo nâng tầng hoặc thay đổi công năng không đúng quy định; đặc biệt thiếu các điều kiện cần thiết về lối thoát nạn và ngăn cháy.
Hiện tại, thành phố Hà Nội đang triển khai đợt cao điểm kiểm tra, hướng dẫn khắc phục các vi phạm về PCCC, kéo dài đến hết ngày 30/6. Sau thời hạn này, tất cả các cơ sở kinh doanh phòng trọ và chung cư mini không đạt yêu cầu an toàn sẽ buộc phải ngừng hoạt động.
Mới đây, UBND quận Hà Đông đã công bố danh sách 120 công trình chưa được nghiệm thu về PCCC nhưng đã đưa vào sử dụng, bao gồm nhiều chung cư và trường học. Một số công trình tiêu biểu trong danh sách như: Chung cư SME Hoàng Gia (phường Quang Trung), Tòa nhà hỗn hợp Tháp Doanh Nhân (phường Mộ Lao), các tòa CT5AB, CT6, CT4 (phường La Khê), cùng cụm tòa nhà Usilk City (phường La Khê).
Đáng chú ý, gần 50 cơ sở giáo dục các cấp từ mầm non đến THPT tại các phường Quang Trung, Hà Cầu, La Khê, Vạn Phúc… cũng chưa được nghiệm thu PCCC. Tại phường Hà Cầu, các trường như Mầm non tư thục Học viện IQ, Tiểu học IQ, Mầm non Hà Cầu, Mầm non Hà Trì và THCS Lê Hồng Phong đều nằm trong danh sách này. Tại phường Yên Nghĩa, có Trường Mầm non Yên Nghĩa, Mầm non Yên Hòa, Mầm non Hòa Bình và Tiểu học Lê Trọng Tấn.
Ngoài ra, một số công trình công cộng và cơ quan hành chính cũng chưa được nghiệm thu PCCC nhưng vẫn hoạt động, như: Viện Kiểm sát nhân dân quận Hà Đông, Khu hành chính mới quận Hà Đông (phường Hà Cầu), Văn phòng Ban Quản lý khu Thanh Hà (phường Phú Lương), và Bến xe Yên Nghĩa (phường Yên Nghĩa).
Danh sách còn ghi nhận nhiều doanh nghiệp và cơ sở dịch vụ chưa đạt yêu cầu PCCC như: Công ty TNHH MTV Ô tô Trường Hải Tây Nam – Hà Nội (phường Biên Giang), CTCP Kiến trúc và Xây dựng Maxhome (phường Vạn Phúc), Nhà hàng Trâu Ngon Phú Lương (phường Phú Lương)...
Việc nhiều công trình chưa được nghiệm thu PCCC nhưng đã đưa vào hoạt động tiềm ẩn nguy cơ lớn về mất an toàn, đặc biệt là tại các chung cư và trường học – nơi tập trung đông người.
Loại nhà chung cư phải áp dụng quy chuẩn về PCCC
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 04:2021/BXD do Bộ Xây dựng ban hành kèm theo Thông tư 03/2021/TT-BXD quy định các yêu cầu kỹ thuật áp dụng khi xây dựng mới, xây dựng lại nhà chung cư có chiều cao đến 150 m hoặc có đến 3 tầng hầm, bao gồm nhà chung cư được xây dựng với mục đích để ở và nhà chung cư được xây dựng có mục đích sử dụng hỗn hợp.
Đối với nhà chung cư cao trên 150 m hoặc có từ 4 tầng hầm trở lên, thì ngoài việc tuân thủ quy chuẩn này còn phải bổ sung các yêu cầu kỹ thuật và các giải pháp về tổ chức, về kỹ thuật công trình phù hợp với các đặc điểm riêng về phòng chống cháy của nhà chung cư đó, trên cơ sở tài liệu chuẩn được phép áp dụng theo quy định của pháp luật. Các yêu cầu và giải pháp này phải được thẩm duyệt của cơ quan chuyên môn có thẩm quyền.
Đối với phòng ở, chiều cao thông thủy không được nhỏ hơn 2,6 m; Đối với phòng bếp và phòng vệ sinh, chiều cao thông thủy không được nhỏ hơn 2,3 m; Đối với tầng hầm, tầng nửa hầm, tầng kỹ thuật, chiều cao thông thủy không nhỏ hơn 2,0 m; Đối với không gian bên trong của mái dốc được sử dụng làm phòng ngủ hoặc phòng sinh hoạt, chiều cao thông thủy của 1/2 diện tích phòng không được nhỏ hơn 2,1 m. Chiều cao thông thủy của các phòng và các khu vực khác lấy theo nhiệm vụ thiết kế hoặc tiêu chuẩn lựa chọn áp dụng.
Chiều cao phòng cháy chữa cháy (chiều cao PCCC) của nhà được xác định bằng khoảng cách từ mặt đường thấp nhất cho xe chữa cháy tiếp cận tới mép dưới của lỗ cửa (cửa sổ) mở trên tường ngoài của tầng trên cùng, không kể tầng kỹ thuật trên cùng. Khi không có lỗ cửa (cửa sổ), thì chiều cao PCCC được xác định bằng một nửa tổng khoảng cách tính từ mặt đường cho xe chữa cháy tiếp cận đến mặt sàn và đến trần của tầng trên cùng. Trong trường hợp mái nhà được khai thác sử dụng thì chiều cao PCCC của nhà được xác định bằng khoảng cách lớn nhất từ mặt đường cho xe chữa cháy tiếp cận đến mép trên của tường chắn mái.
